ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ “ΑΕΙ ΜΑΙΝΑΛΟΝ” ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΒΟΘΡΑΣ ΧΩΤΟΥΣΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΜΑΙΝΑΛΟΥ

Το θέμα των υδάτων στην περιοχή δράσης μας στα όρια του Βορειοδυτικού Μαινάλου αποτελεί ένα κορυφαίο, πλην παραμελημένο περιβαλλοντικό ζήτημα.

 «…Μέσα στην πεδιάδα των Καφυών ( σ.σ. σημερινός κάμπος Χωτούσας) έχει κατασκευαστεί χωμάτινο φράγμα, με το οποίο εμποδίζεται το νερό το κατερχόμενο από την Ορχομενία ( σ.σ. σημερινός κάμπος Λεβιδίου-Κανδήλας), ώστε να μην είναι βλαβερό στην καλλιεργούμενη γη των Καφυατών. Στο εσωτερικό, όμως, του φράγματος περνάει άλλο νερό, τόσο πολύ ώστε να σχηματίζει ποταμό, κατερχόμενο δε σε γήινο βάραθρο (σ.σ. υφιστάμενη καταβόθρα Χωτούσας), αναφαίνεται πάλι κοντά στις λεγόμενες Νάσους (σ.σ. σημερινός Δάρα). Το δε μέρος όπου ανέρχεται πάλι ονομάζεται Ρεύνος (σ.σ. σημερινή ονομασία πηγής Μπαλτσάκος). Από το σημείο δε τούτο πού αναφαίνεται το νερό, απ’ εκεί σχηματίζει αστείρευτο ποτάμι, τον Τράγο…»  Παυσανίας 176 μ.Χ.

Ο Τράγος ποταμός, που μνημονεύεται ως ανωτέρω από τον Παυσανία παρέμεινε αστείρευτος για τα επόμενα δυο χιλιάδες χρόνια…

Έως την στιγμή της αποστράγγισης της λίμνης (έλους) Κανδήλας, ενός μεγάλου τεχνικού έργου που συντελέστηκε στον κάμπο της Βλαχέρνας –Κανδήλας στις αρχές της δεκαετίας του ’80, πλην όμως χωρίς να προβλεφθούν δυστυχώς και να ληφθούν υπόψη κατά την υλοποίηση του οι παράπλευρες επιπτώσεις της αποστράγγισης αυτής και η εντεύθεν καταστροφή της μεγάλης εποχικής λίμνης τόσο για την χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής και το ελατοδάσος του Μαινάλου, όσο και εν γένει στο ευρύτερο οικοσύστημα της περιοχής παρέμβασης. Μια άμεση και τραγική αλλά και άμεσα ορατή συνέπεια της αποστράγγισης υπήρξε η καταστροφή  του κάμπου του Δάρα το ’87- ’88, λόγω ξηρασίας -έλλειψης αρδεύσιμου νερού.

Παράλληλα η εγκατάλειψη του φυσικού καναλιού απορροής, το οποίο  είχε εντελώς φραχθεί, συνεπεία αυθαίρετων και βλαβερών ανθρώπινων παρεμβάσεων επιδείνωσε την κατάσταση στις φυσικές καταβόθρες, λόγος για τον οποίο –και κατόπιν διαμαρτυριών- το έτος 2007 με απόφαση του ο Δήμος Λεβιδίου προέβη στον καθαρισμό του καναλιού που οδηγεί τα νερά στις φυσικές καταβόθρες, ώστε να καταστεί το κανάλι λειτουργικό ξανά. Έκτοτε βέβαια η κατάσταση του επιδεινώθηκε εκ νέου, χωρίς ωστόσο να επαναληφθούν δράσεις καθαρισμού του.

Το Ιανουάριο του 2012 η εταιρία μας ενημερώθηκε και παρενέβη άμεσα στη εν εξελίξει Δημόσια Διαβούλευση σχετικά με τη  διαχείριση των υδάτων που διεξάγονταν στην περιοχή μας αλλά και σε Πανελλαδική κλίμακα, σε υλοποίηση προτάσεων που είχαν διαμορφωθεί στην Βλαχέρνα από τον Αύγουστο του 2011 και σε επόμενες συναντήσεις που πραγματοποιήθηκαν για τον σκοπό αυτό μεταξύ της Αεί Μαίναλον και αντιπροσωπείας της Παναρκαδικής Ομοσπονδίας Αμερικής αποτελούμενης από τους Κώστα και Αντρέα Παπαντωνίου.

Περί τα τέλη Φεβρουαρίου 2012, μετά από τρίωρη συζήτηση στα γραφεία της Eιδικής Γραμματείας Υδάτων, αντιπροσωπεία της Αεί Μαίναλον, καθώς και φορείς και κάτοικοι του Δάρα, ενημέρωσαν επαρκώς τους αρμόδιους υπαλλήλους αλλά και την ιδιωτική εταιρεία που είχε αναλάβει να εκπονήσει την σχετική μελέτη.

Κύρια θέματα της ενημέρωσης υπήρξαν:  Η μετονομασία του Τράγου από ρέμα σε ποταμό, η σωστή χαρτογράφησή του, η ενημέρωση των αρμοδίων για την συνεχή ρύπανση από το τυροκομείο στην Παναγίτσα, η αντιμετώπιση του φαινομένου με τις νεκρές πέστροφες, η κατάσταση της  σήραγγας αποστράγγισης, η συντήρηση στις καταβόθρες της Χωτούσας, η κατάσταση στα κανάλια του κάμπου και το νέο δρομολογημένο έργο που –όπως φαίνεται θα αποτελειώσει την καταστροφή στον υδροφόρο ορίζοντα στην περιοχή και θα έχει τραγικές συνέπειες στην κατάσταση του υδροφόρου ορίζοντα ιδία στον κάμπο του Δάρα. Από την συνάντηση έγινε κατανοητό ότι η δημόσια διαβούλευση προχωρούσε στηριζόμενη σε ελλιπή και στρεβλή πληροφόρηση, μιας και ετέθησαν το πρώτον από εμάς σημαντικά ζητήματα που αγνοούνταν έως τότε από τους ιδιώτες μελετητές, καίτοι η διαβούλευση ουσιαστικά έβαινε προς το τέλος της!

Την ίδια περίοδο αντιπροσωπεία της οργάνωσης μας και τοπικοί φορείς σε μια προσπάθεια διερεύνησης του θέματος των νερών επικοινώνησαν με τον διευθυντή της Δ/νσης Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου-Δυτικής Ελλάδας & Ιονίου Λεονάρδο Τηνιακό, υδρογεωλόγο, ο οποίος ανταποκρινόμενος σε παράκλησή μας, επισκέφτηκε και ενημερώθηκε από εμάς για τα ήδη πεπραγμένα στην περιοχή αλλά και τις πιθανές μελλοντικές συνέπειες στα νερά της περιοχής.

Η αγανάκτηση και η απογοήτευσή του Λ. Τηνιακού από την επιτόπια έρευνα του στην περιοχή, λόγω των κακών αποτελεσμάτων των τεχνικών έργων της περασμένων δεκαετιών εκφράστηκε με όλους τους δυνατούς τρόπους. Η πληροφόρησή του δε από εμάς για το νέο έργο που δρομολογείται τον απογοήτευσε πλήρως. Η περιήγηση του στα κρίσιμα σημεία την 19/4/2012 διήρκησε πάνω από 4 ώρες και περιλάμβανε τις πηγές, τις γεωτρήσεις, τα λιμνάζοντα νερά, τα κανάλια, την τεχνητή σήραγγα και φυσικά τις καταβόθρες. Ο Λ. Τηνιακός απέστειλε εν συνεχεία στον Περιφερειάρχη Πελοποννήσου κ. Π. Τατούλη και στη αρμόδια Δ/νση Περιβάλλοντος τις προτάσεις του για τη σωστή διαχείριση των υδάτων, όπου αναφέρονται και τα παραπάνω.

Τέλος Ιουνίου 2012 πραγματοποιήθηκε νέα συνάντηση, αυτή τη φορά με τον Περιφερειάρχη Πελοποννήσου και τους αρμόδιους διευθυντές της Δ/νσης τεχνικών έργων αλλά και περιβάλλοντος. Αντιπροσωπεία  μας περιέγραψε την καταστροφή των τελευταίων 30 ετών στην περιοχή, στον κάμπο του Δάρα, την καταστροφή της ελάτης του Μαινάλου λόγω έλλειψης υγρασίας, την προβληματική διαχείριση των υδάτων από τον ΤΟΕΒ, ειδικά λόγω της συνεχιζόμενης λανθασμένης τακτικής να προτιμάται η σπατάλη των νερών μέσω της διοχέτευσης τους στη σήραγγα αποστράγγισης, καθώς αφήνεται μονίμως ανοιχτή η πόρτα διαφυγής τους. Υποβάλαμε το αίτημα μας για την επανακατασκευή ενός μεριστή νερού (μικρού φράγματος), στη συμβολή  των καναλιών που οδηγούν τα νερά στις καταβόθρες και την τεχνητή σήραγγα. Το έργο αυτό, το οποίο είναι πολύ χαμηλού κόστους υπήρχε στον αρχικό σχεδιασμό του έργου και σύμφωνα με αρμόδιο υπάλληλο του Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης είχε αρχικά κατασκευαστεί.

Σκοπός του μεριστή νερού είναι η διοχέτευση της μέγιστης δυνατής ποσότητας νερού στις φυσικές καταβόθρες, όπως η φύση προόριζε εδώ και χιλιάδες χρόνια. Ο στόχος του έργου, είναι  αντιστρόφως ανάλογος της αξίας του, καθώς θα αυξήσει  σημαντικά τα υπόγεια και επιφανειακά ύδατα μιας μεγάλης περιοχής που περιλαμβάνει τους Νομούς Ηλείας, Αρκαδίας και Αργολίδας, μιας και οι καταβόθρες είναι ικανές να δεχτούν τεράστιες ποσότητες νερού, που με υπόγειες κυρίως διαδρομές, φθάνουν μέχρι και το Κεφαλάρι του Άργους.

Αποτέλεσμα των δράσεων μας και της εγρήγορσης μας ώστε να παραμένει κλειστή –όπως άλλωστε ορίζεται- η πόρτα της σήραγγας αποστράγγισης και οι συνεχείς δράσεις μελών μας και κατοίκων της περιοχής στο σημείο ήταν ο Μπαλτσάκος (πηγή της Παναγίτσας) να διατηρήσει μεγάλες ποσότητες από νερό κατά τους δύσκολους καλοκαιρινούς μήνες, όπως επίσης για πρώτη φορά εδώ και 20 χρόνια τουλάχιστον να διατηρηθεί μεγάλος όγκος νερού και στον Παλιόπυργο, την σημαντικότερη πηγή άρδευσης του κάμπου. Η συνέχιση των δράσεων μας αυτών, η σύνταξη νέας, επίκαιρης περιβαλλοντικής μελέτης για τα νερά, η πραγματοποίηση επιστημονικής ημερίδας αλλά και καμπάνιας ενημέρωσης ώστε να επανακατασκευαστεί ο μεριστής αλλά και η ανίχνευση της δυνατότητας να επαναδημιουργηθεί ένα κομμάτι της εποχικής λίμνης αποτελούν άμεσες προτεραιότητες για την Οργάνωση μας. Ο κ. Τηνιακός μάλιστα αναφέρει στην εισήγησή του προς την Περιφέρεια ότι έχουν απαλλοτριωθεί 300 στρέμματα προς την περιοχή της Κανδήλας εδώ και χρόνια για την επανασύσταση λίμνης, η οποία όμως δεν δημιουργήθηκε ποτέ από τους αρμόδιους φορείς. Είναι πιθανό να υπάρχουν εν τω μεταξύ και άλλα στρέμματα που προορίζονται για επανασύσταση της λίμνης. Στα λιμνάζοντα ύδατα έχει παρατηρηθεί να εγκαταβιούν σε περιόδους βροχοπτώσεων πολλά μεταναστευτικά είδη πουλιών. Επιπροσθέτως μετά από επίμονες προσπάθειες βρέθηκε και περιήλθε στην κατοχή μας τμήμα της αρχικής μελέτης αποστράγγισης της λίμνης.

Φρονούμε ότι οι οποιεσδήποτε παρεμβάσεις στην περιοχή που συζητούνται μεταξύ επιμέρους φορέων πρέπει να γίνουν με την μέγιστη επιστημονική αρτιότητα, σεβασμό στη περιβαλλοντική ισορροπία και να συμβάλλουν στις ανάγκες όλων των τοπικών διαμερισμάτων, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα παραπάνω δεδομένα.